رواج گل در ایران را جدی بگیرید | اعتیاد به مخدر گل واقعا این علائم را دارد!

براساس آمار موجود ۱۶ درصد از جوانان و نوجوانان ایرانی، حداقل یک‌بار مصرف مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و اگر از منظر روان‌شناسی به این امر بنگریم فاجعه‌ای در حال وقوع است.
مینا حیدری در گزارشی درباره تبعات مصرف مواد مخدر گل در اطلاعات نوشت: «من روی ابر‌های صورتی‌ام». این اصطلاح کسانی است که برای اولین بار گل یا مواد مخدر شبیه به آن را استفاده می‌کنند. مصرف گل در بین جوانان و حتی نوجوانان افزایش چشمگیری دارد؛ به طوری‌که این ماده بیشترین نرخ مصرف را پس از سیگار دارد.
احساس سرخوشی زیاد و حتی خلاقیت مفرط، تجربه‌های اولیه مصرف‎کنندگان است، اما آنچه در طولانی مدت جای ابر‌های صورتی را می‌گیرد پارانویا یا توهم بسیار شدید است و شما می‌توانید با مصرف این مواد مغزتان را به کشتن بدهید. لازم است بدانید که هر ماده روانگردانی، اعتیادآور است و روشن نیست که با چه میزان مصرف می‌توانید به یک معتاد تبدیل شوید.

سارا میرزامحمدی، کارشناس ارشد روان‎شناسی بالینی درباره شایع‌ترین عارضه اعتیاد به ماده مخدر گل می‌گوید: در مقوله اعتیاد دو مسأله وجود دارد که باید از هم تفکیک شوند.

 در ابتدا باید کسانی را که در حال مصرف هستند از کسانی که ترک کرده‌اند جدا کنیم، زیرا هرکدام از این گروه‌ها عارضه‌های مخصوص به خود را دارند. 
گل و تمامی محصولاتی که به کانابیس (طبقه‌ای از مواد اعتیادآور که از جمله شناخته‌‎شده‎ترین آن‎ها می‌توان به ماری‌جوانا و حشیش اشاره کرد) مربوط می‎شوند از گیاه (شاهدانه) نشأت می‌گیرند. 

فرد در ابتدای مصرف این دسته از مواد، دچار سرخوشی می‌شود، ولی از آنجا که یکی از عارضه‌های مهم مصرف مواد مخدر درگیری گیرنده‌های عصبی است، اولین عارضه‌ای هم که فرد در هنگام مصرف گل دچار آن می‌شود تغییرات هیجانی بسیار جدی است.

این ماده، تنظیمات هیجانی فرد را از بین می‌برد -مثلا فرد یکباره خشم یا غم بسیار زیادی را تجربه می‌کند-، زیرا قسمت‌هایی از مغز را درگیر می‌کند که باعث می‎شود پس از آن، مصرف کردن گل، نرسیدن این ماده به بدن و حتی ترک آن آزاردهنده شود.

مصرف گل، فضایی را به جسم و ذهن تحمیل می‎کند که شایع‌ترین نشانه بروز آن، خشم و افسردگی‌های شدید و طولانی‌مدت است. کسانی که به گل معتاد می‌شوند و آن‌هایی که در حال ترک هستند تا مدت‌ها با این مقوله دست به گریبان خواهند بود.

اثرات مواد مخدر توهم‌زا

این کارشناس ارشد روان‎شناسی بالینی می‌گوید: تصور کنید مولکول‌های طبیعی بدن که احساس‌های مختلف را در ما به وجود می‌آورند شبیه مربع هستند. این مولکول‌ها مانند یک پازل در کنار هم قرار می‌گیرند، اما زمانی که شما مواد مصرف می‌کنید، شکل و شمایل این گیرنده‌ها بر اثر ضربات متعددی که به آن‌ها وارد می‌شود تغییر پیدا می‌کند. وقتی فرد تصمیم به ترک مواد می‌گیرد دوباره باید گیرنده‌های مغز به شکل طبیعیشان باز گردند و همین امر تبعات شدید جسمانی و روانی را به او تحمیل می‌کند. 

خانم میرزامحمدی می‌افزاید: یکی دیگر از اتفاقات شایع در مصرف گل و تمام موادی که از کانابیس‌ها نشأت می‌گیرند - که ما از آن‌ها به عنوان مواد روانگردان یا توهم‌زا نام می‌بریم- فراموشی‌های بسیار زیاد است. 

افراد یک فضای غیرواقعی را در مغزشان احساس می‌کنند، مثلا نور‌ها و رنگ‌ها در نگاه آن‌ها بسیار پررنگ‌تر از حد عادی به نظر می‌رسد و حواس پنج‌گانه‌شان هرچیزی را بسیار شدیدتر از حد عادی تجربه می‌کند و برای تجربه این فضای غیر واقعی، فرد باید بیش از اندازه از مغز استفاده
 کند. 

چندی پیش در مقاله‌ای خواندم کسانی که ال‌اس‌دی مصرف می‌کنند مغزشان را در معرض تحریک‌های بسیار عمیق قرار می‎دهند، مثلا تحریکی را که مغز باید در عرض هفت سال داشته باشد طی یک سال و در عرض چند دقیقه تجربه می‌کنند و همین عامل، سبب فرسودگی مغز می‌شود و ازدیاد مصرف و تداوم آن می‌تواند سبب کندی ذهن افراد شود. 

مغزتان را فریب ندهید

این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی می‌گوید: بسیاری از مصرف‌کنندگان گل احساس می‌کنند با استفاده از این ماده مخدر، خلاقیتشان افزایش می‌یابد و این امر در میان برخی از اهالی هنر‌های گوناگون شایع است. 

در مقاله‌ای که روی ۱۵۰۰ نفر از مصرف‌کنندگان کار کرده بود خواندم ماده THC (تترا هیدرو کانابینول) که ماده مؤثره گل است و مصرف‌کنندگان به خوبی آن را می‌شناسند، به این افراد حالت توهم‌زایی می‌دهد. 

درون مغز یک‌سری مولکول‌های شیمیایی به نام گیرنده‌های کانابینوئید وجود دارد که ساختارشان بسیار شبیه THC است و همین شباهت باعث می‌شود تجربه عمیق‌تری از لحظه داشته باشید. انگار یک لحظه بار‌ها در ذهن تکرار می‌شود، یعنی در زمان جلو نمی‌روید و همین امر سبب می‌شود فکر کنید تجربه عمیق‌تر و کامل‌تری از یک لحظه دارید. این تجربه به دلیل فریب مغز در نتیجه همین فعل و انفعالات است. 

شاید با یک‌بار مصرف معتاد شوید

میرزامحمدی در ادامه می‌افزاید: این که افراد پس از چند بار مصرف دچار اعتیاد شوند بسته به فضای جسمانی و روانی افراد بسیار متفاوت است. گاهی یک فرد پس از یک‌بار مصرف دچار اعتیاد می‌شود، اما فردی پس از چند سال مصرف هنوز فضای اعتیاد را تجربه نمی‌کند. برخی از آن‎ها به قول خودشان اهل مصرف مهمانی به مهمانی‌اند. 

در بحث اعتیاد، دو مقوله مصرف و اجبار به مصرف را داریم. زمانی که فرد احساس می‌کند اگر این ماده را استفاده نکند حالش مساعد نیست و شرایط بد جسمانی و روانی را تجربه می‌کند به اصطلاح می‌گوییم فرد دچار اجبار به مصرف شده و در این شرایط دیگر برایش مهم نیست کسی او را در حال مصرف مواد ببیند. در چنین شرایطی ریسک‌های مصرف مواد را به جان می‌خرد. 

همان‌طور که زمان تبدیل شدن به یک معتاد برای افراد گوناگون متفاوت است این مقوله در ترک اعتیاد نیز صادق است. زمان ماندگاری مواد مخدر نیز در بدن مختلف است، مثلا کسی که تجربه مصرف شیشه را دارد اگر پس از ۱۵ روز آزمایش بدهد دیگر اثرات این ماده در خونش مشاهده نمی‌شود، اما ترکیبات THC بین ۴۰ روز تا ۶ ماه در بدن باقی می‌ماند. نمی‌توان فرمول خاصی برای اعتیاد یا ترک اعتیاد در افراد در نظر گرفت، زیرا این مسأله بسته به فضای جسمانی هر فرد متفاوت است. 

علائم اعتیاد به مصرف گل

این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی در ادامه بیان می‌کند: مصرف گل نشانه‌هایی دارد که اولین آن التهاب رگ‌های چشم است و البته کسانی که دچار اعتیادند آن را با قطره چشم برطرف می‌کنند. این نشانه در کنار سایر نشانه‌ها مهم است و تنها نمی‌توان به این مورد اکتفا کرد. دو تا چهار ساعت پس از مصرف گل، اشتهای فرد به شدت افزایش می‌یابد یا ساعات خواب فرد دچار تغییرات جدی می‌شود، مثلا ساعات متمادی خواب یا ساعات متمادی بیدار است، به گونه‌ای که ریتم زندگی‌اش عوض می‌شود. 

فرد معتاد نمی‌تواند نظم را در زندگی‌اش برقرار کند و ارتباطش با افراد عادی مختل می‌شود. افراد مصرف‌کننده دور و برش را می‌گیرند، زیرا آدم‌های عادی متوجه تغییرات او می‌شوند و این موضوع برایش خوشایند نیست. در نهایت فرد دچار افسردگی و واکنش‌های هیجانی شدید در خشم، غم و سایر عواطف انسانی خواهد شد. 

یکی دیگر از علائمی که کمتر در میان افراد شایع است تغییر حالات چهره فرد است، مثلا فرد به طور ناگهانی اخم‌هایش را در هم می‌کشد یا به صورت ناگهانی سکوت می‌کند و این نشانه در افرادی که حساس‌ترند جدی‌تر است. این عارضه‌ها در طول زمان آرام آرام شدت می‌گیرند. 

متأسفانه شیوع مصرف مواد مخدر و به خصوص کانابیس‌ها در جهان و همچنین در ایران بسیار شدت گرفته و اخیرا در آمار‌ها آمده است که ۱۶ درصد از جوانان و نوجوانان ایرانی، حداقل یک‌بار مصرف مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و اگر از منظر روان‌شناسی به این امر بنگریم فاجعه‌ای در حال وقوع است.